Wymagania edukacyjne oraz przedmiotowy system oceniania z fizyki i astronomii

I. Cele nauczania fizyki

Świadomość istnienia praw i zasad rządzących makro- i mikroświatem oraz zakresu ich stosowalności.

Dostrzeganie porządku i struktury fizyki oraz astronomii, ich historycznego rozwoju i związku z innymi naukami przyrodniczymi.

Znajomość metod badawczych fizyki, ze szczególnym uwzględnieniem roli eksperymentu i teorii w jej rozwoju.

Przygotowanie do świadomego odbioru i przetwarzania informacji, formułowania opinii w języku fizyki i w zapisie matematycznym.

Rozumienie znaczenia fizyki dla techniki, medycyny, ekologii, jej związków z innymi dziedzinami działalności ludzkiej oraz implikacji społecznych, w tym wpływu na możliwości kariery zawodowej.

Zainteresowania fizyką, astronomią i postępami w poznawaniu praw przyrody.

II. Wymagania i kompetencje (zakres wiedzy i umiejętności) ucznia na poszczególne oceny

1. Wymagania KONIECZNE na ocenę dopuszczającą obejmują elementy treści nauczania:

a. niezbędne w uczeniu się przedmiotu

b. potrzebne w życiu

Kompetencje ucznia:
Dysponuje niepełną wiedzą określoną programem nauczania fizyki, lecz:

c. potrafi posługiwać się językiem fizyki (zna i rozróżnia podstawowe pojęcia fizyki obiekty i zjawiska fizyczne, wielkości fizyczne i jednostki miary)

d. potrafi podać definicje wielkości fizycznych, treści praw i zasad fizyki

e. rozpoznaje, nazywa i potrafi wyjaśnić podstawowe zjawiska fizyczne zachodzące w otaczającym go świecie

f. potrafi z pomocą nauczyciela wykonać proste zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności

2. Wymagania PODSTAWOWE na ocenę dostateczną obejmują elementy treści nauczania:

a. najważniejsze w uczeniu się przedmiotu

b. często występujące w programie nauczania fizyki

c. określone programem nauczania na poziomie nie przekraczającym wymagań zawartych w podstawie programowej.

Kompetencje ucznia:
Posiada kompetencje określone w p. 1 (na ocenę dopuszczającą) oraz:

d. rozumie czytany tekst (np. w podręczniku) i potrafi zwięźle wypowiedzieć się na jego temat

e. potrafi przedstawić prawa i zasady fizyki w postaci słownej, analitycznej (wzór) i graficznej (wykres)

f. potrafi z pomocą nauczyciela rozwiązywać proste zadania i wykonywać proste doświadczenia

g. formułuje proste wnioski na podstawie obserwowanych eksperymentów fizycznych

h. jest w stanie samodzielnie uzupełnić braki w wiadomościach.

3. Wymagania ROZSZERZAJĄCE na ocenę dobrą obejmują elementy treści nauczania:

a. istotne w strukturze przedmiotu

b. bardziej złożone, mniej przystępne niż podstawowe

c. wymagające umiejętności stosowania wiadomości w sytuacjach typowych oraz bardziej złożonych

d. przydatne w uczeniu się innych przedmiotów (np. chemii, techniki, biologii, itp.)

Kompetencje ucznia:
Posiada kompetencje określone w p. 1 i 2 (na oceny dopuszczającą i dostateczną) oraz:

e. prawidłowo posługuje się językiem fizyki

f. potrafi analizować czytany tekst, selekcjonować wiedzę w nim zawartą oraz przetwarzać uzyskane informacje

g. potrafi analizować (graficznie przedstawiać wyniki pomiarów, sporządzać wykresy, ustalać zależności funkcyjne między wielkościami fizycznymi) wyniki obserwacji i doświadczeń fizycznych

h. potrafi wykorzystać nabytą wiedzę do rozwiązywania typowych zadań i doświadczeń fizycznych.

4. Wymagania DOPEŁNIAJĄCE na ocenę bardzo dobrą obejmują pełny zakres treści określonych programem nauczania. Są to treści:

a. umożliwiające pełne opanowanie programu nauczania

b. wymagające umiejętności stosowania wiadomości w sytuacjach mniej typowych i złożonych

Kompetencje ucznia:
Posiada kompetencje określone w p. 1, 2 i 3 (na oceny dopuszczającą, dostateczną i dobrą) oraz:

c. wykazuje się wiedzą określoną wymaganiami programowymi

d. potrafi planować i wykonać proste doświadczenia fizyczne w celu sprawdzenia słuszności praw i zasad fizyki

e. potrafi przewidzieć i wyjaśniać przebieg zjawiska przyrody, zasadę działania urządzeń technicznych oraz efekty eksperymentów w oparciu o znane teorie fizyczne

f. potrafi wykorzystać modele teoretyczne do wyjaśniania właściwości ciał, zjawisk fizycznych oraz praw i zasad fizyki

g. samodzielnie rozwiązuje zadania rachunkowe i problemowe

h. krytycznie korzysta z różnych źródeł informacji – telewizji, internetu, literatury popularnonaukowej, itp.

5. Wymagania WYKRACZAJĄCE na ocenę celującą obejmują treści:

a. wychodzące poza obowiązujący program nauczania

b. stanowiące efekt samodzielnej pracy ucznia

c. wynikające z indywidualnych zainteresowań

Kompetencje ucznia:
Posiada kompetencje określone w p. 1, 2, 3 i 4 (na oceny dopuszczającą, dostateczną, dobrą i bardzo dobrą) oraz:

d. potrafi rozwiązywać nietypowe i trudne zadania ilościowe, jakościowe i doświadczalne

e. rozwija własne zainteresowania fizyką

f. współpracuje z nauczycielem przedmiotu w przygotowaniu zajęć opartych na rozwiązywaniu sytuacji problemowych (np. przygotowywanie układów eksperymentalnych)

g. osiąga sukcesy w olimpiadach, konkursach, itp.

6. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:

a. nie opanował wiadomości i umiejętności, które są niezbędne dla dalszego procesu kształcenia

b. nie zna podstawowych praw, pojęć i wielkości fizycznych

c. nie potrafi wykonać prostych zadań nawet z pomocą nauczyciela

d. nie wykazuje chęci zdobywania wiedzy.

III. Formy sprawdzania osiągnięć edukacyjnych ucznia

Oceny cząstkowe.

Ze względu na powiązania między tematami uczniowie muszą być zawsze przygotowani do lekcji.

W pracach ocenianych za pomocą punktów stosuje się skalę zgodną z WSO:

0 – 40 % niedostateczny

41 – 54 % dopuszczający

55 – 74 % dostateczny

75 – 90 % dobry

91 – 100 % bardzo dobry

1. Odpowiedź ustna – obejmuje 3-5 tematów lekcyjnych lub wcześniej zadany do powtórzenia przez nauczyciela zakres materiału. Odpowiedź może trwać do 15 minut. W dzienniku ocena z odpowiedzi jest wpisywana kolorem niebieskim. Przy ustalaniu oceny semestralnej/końcowej ocena z odpowiedzi jest liczona z wagą 2.

2. Kartkówka – odpowiedź pisemna z 3-5 ostatnich tematów lekcyjnych, sprawdzająca systematyczność pracy ucznia i niewymagająca wcześniejszego zapowiadania. Kartkówka ma za zadanie ocenić znajomość praw fizyki, pojęć, wielkości fizycznych, ich symboli i jednostek oraz rozumienie zależności między nimi. Może też obejmować tematykę zadania domowego. Czas trwania do 20 minut. Każde z zadań jest oceniane w skali 0-6 punktów. Ocena z kartkówki jest wpisywana w dzienniku kolorem zielonym. Jeśli uczeń nie pisał kartkówki, nauczyciel może sprawdzić jego wiedzę w inny sposób. Brak oceny jest zaznaczany pustym kwadratem. Przy ustalaniu oceny semestralnej/końcowej ocena z kartkówki jest liczona z wagą 2.

3. Sprawdzian – odpowiedź pisemna z określonej wcześniej przez nauczyciela partii materiału, np. jednego lub kilku mniejszych działów, zapowiadana co najmniej z tygodniowym wyprzedzeniem. Może trwać do 45 minut. Zawiera zadania rachunkowe, problemowe i pytania teoretyczne, każde oceniane w skali 0-6 punktów.

W zadaniach rachunkowych za:

– wykonanie rysunku można uzyskać 1 punkt

– podanie zależności między danymi w postaci wzorów – 2 punkty

– przekształcenie wzorów do postaci końcowej – 1 punkt

– wykonanie obliczeń – 1 punkt

– wykonanie działania na jednostkach – 1 punkt.

Przedstawiona punktacja ma charakter orientacyjny i może ulec nieznacznej modyfikacji zależnie od poziomu trudności konkretnego zadania. Punkty są przyznawane za prawidłowe zapisy etapów rozwiązania, PODANIE TYLKO PRAWIDŁOWEGO WYNIKU NIE JEST ROZWIĄZANIEM ZADANIA!

Ocena ze sprawdzianu jest wpisywana w dzienniku kolorem czerwonym. Przy ustalaniu oceny semestralnej/końcowej ocena ze sprawdzianu jest liczona z wagą 4.

a) Termin sprawdzianu nauczyciel wpisuje ołówkiem do dziennika.

b) Uczeń ma możliwość poprawy oceny niedostatecznej ze sprawdzianu raz w semestrze w formie i terminie uzgodnionym z nauczycielem.

c) Jeżeli uczeń był nieobecny na sprawdzianie (nieobecność usprawiedliwiona dłuższa niż 3 dni) powinien go zaliczyć w terminie tygodniowym od daty powrotu do szkoły i w formie uzgodnionej z nauczycielem. Sprawdzian niezaliczony jest traktowany na równi z oceną niedostateczną.

d) W przypadku długiej usprawiedliwionej nieobecności ucznia na zajęciach spowodowanej sytuacją losową, uczeń ma prawo do nadrobienia zaległych form podlegających sprawdzaniu w warunkach uzgodnionych z nauczycielem.

e) W sytuacji, kiedy uczeń był nieobecny na sprawdzianie (nieobecność nieusprawiedliwiona lub usprawiedliwiona 1-3 dni) nauczyciel ma prawo bez zapowiedzi i w wybranej formie sprawdzić przewidziane sprawdzianem wiadomości i umiejętności ucznia.

f) Nauczyciel ma prawo przerwać pracę pisemną uczniowi lub całej klasie, jeśli stwierdzi, że zachowanie uczniów nie gwarantuje samodzielności pracy.

g) Stwierdzenie faktu odpisywania (ściągania) podczas sprawdzianu może być podstawą wystawienia oceny niedostatecznej.

h) Sprawdzian zapowiedziany i przełożony na późniejszy termin nie wymaga zapowiedzi z tygodniowym wyprzedzeniem.

4. Test sprawdzający – jedno pytanie – jeden punkt.

5. Ocena pracy wykonanej przez ucznia. Nieodrobienie pracy domowej może być podstawą do wystawienia cząstkowej oceny niedostatecznej, wpisywanej do dziennika w oznaczonej rubryce. Ocena jest uwzględniana przy ustalaniu oceny semestralnej/końcowej z wagą 1.

6. Referat (wygłoszony przez jednego lub grupę uczniów), jest to forma sprawdzenia nie tylko wiedzy uczniów, ale również samodzielności w opracowywaniu danego tematu. Ocena wpisana w odpowiednio oznaczonej rubryce, waga oceny – 1.

7. Notatka (pisemne opracowanie tematu lekcji lub sporządzenie notatki z podręcznika lub innych pozycji źródłowych). Ocena wpisana w odpowiednio oznaczonej rubryce, waga oceny – 1.

8.Udział w olimpiadach, konkursach i zawodach.

9.Aktywność w pracy lekcyjnej i w kołach zainteresowań związanych tematycznie z przedmiotem – jest oceniana adekwatnie do możliwości ucznia.

Ocena semestralna i roczna.

1. Ocena semestralna obliczana jest na podstawie średniej ważonej.

W = (Sc * 4 + Sz * 2 + Sn *1) : (Lc * 4 + Lz * 2 + Ln * 1)

gdzie: W – wartość średniej ważonej

Sc – suma cyfr ocen w kolorze czerwonym

Sz – suma cyfr ocen w kolorze zielonym

Sn – suma cyfr ocen w kolorze niebieskim

Lc – ilość ocen w kolorze czerwonym

Lz – ilość ocen w kolorze zielonym

Ln – ilość ocen w kolorze niebieskim

Wartość W należy zaokrąglić do jednego miejsca po przecinku zgodnie z regułami zaokrąglania.

Przykład:

Oceny w dzienniku: 3, 4+, 2+, 5, 3, 4, 2, 4, 4, 3+, 5, 2+

Sc = 3 + 4,5 + 2,5 + 5 = 15

Sz = 3 + 4 + 2 = 9

Sn = 4 + 4 + 3,5 + 5 + 2,5 = 19

Lc = 4

Lz = 3

Ln = 5

W = (15 * 4 + 9 * 2 + 19 * 1) : (4 * 4 +3 * 2 + 5 * 1) = 97 : 27 = 3,5926

Po zaokrągleniu: W = 3,6

2. Wagi poszczególnych ocen:

a) ocena ze sprawdzianu oraz jego poprawki liczona jest razy 4,

b) ocena za osiągnięcia w konkursach i olimpiadach liczona jest razy 4,

c) ocena z odpowiedzi ustnych i kartkówek liczona jest razy 2,

d) ocena za przygotowanie pokazu doświadczalnego liczona jest razy 2,

e) ocena z aktywności ucznia liczona jest razy 1,

f) ocena z prac, zadań dodatkowych, referatów itp. liczona jest razy 1.

3. Ustalanie oceny semestralnej i rocznej:

a) Ocenę semestralną ustala się na podstawie:

− średniej ważonej z wszystkich wystawionych ocen,

− postępów w nauce ucznia,

− frekwencji i aktywności ucznia na lekcjach,

b) Wystawianie oceny semestralnej na podstawie średniej ważonej:

− od 4,51 – bardzo dobry,

− od 3,51 – dobry,

− od 2,51 – dostateczny,

− od 1,51 – dopuszczający.

c) Ocenę roczną ustala się na podstawie średniej arytmetycznej dwóch średnich ważonych z obu semestrów.

d) Wystawianie oceny rocznej na podstawie średniej arytmetycznej:

− od 4,51 – bardzo dobry,

− od 3,51 – dobry,

− od 2,51 – dostateczny,

− od 1,51 – dopuszczający.

e) Ocenę celującą może uzyskać uczeń, który w normalnym toku oceniania otrzymuję ocenę bardzo dobrą i ponadto wykonuje prace i zadania wykraczające poza zakres materiału, przewidzianego na dany poziom nauczania lub uzyskuje znaczące wyniki w konkursach i olimpiadach.

Inne ustalenia.

1. W przypadku jednej oceny niedostatecznej z przedmiotu (ale nie ze sprawdzianu) uczeń, który chce uzyskać ocenę bardzo dobrą i wyższą musi się wykazać pracą dodatkową i aktywnością na lekcjach.

2. W przypadku co najmniej jednej oceny niedostatecznej ze sprawdzianu, uczeń nie może uzyskać oceny bardzo dobrej i celującej na koniec semestru lub roku szkolnego.

3. Nauczyciel ustala w ciągu semestru jeden termin, w trakcie którego uczeń może poprawić dowolną ocenę ze sprawdzianu lub kartkówki.

4. Każdy uczeń ma możliwość korzystania z dodatkowych lekcji, tzw. konsultacji, uczęszczać na koła zainteresowań oraz wykonywać dodatkowe prace, wpływające na ocenę semestralną i roczną.

5. Uczeń, którego nie było na wcześniejszych lekcjach (z jakichkolwiek powodów) nie jest zwolniony z przygotowania się do lekcji, czy wykonania zadania domowego.

Aktywność.

1. Uczeń ma prawo do wykorzystania różnych form aktywności:

− aktywność na lekcji,

− krótkie zadania domowe i szkolne,

− eksperyment wykonany w domu i zaprezentowany na lekcji,

− krótki referat na temat ustalony z nauczycielem.

– obserwacja zjawiska fizycznego utrwalona i zaprezentowana na lekcji.

2. Aktywność może być oceniona w formie oceny jak również w formie plusów i minusów.

3. Propozycje dodatkowych prac oraz możliwość udziału w różnych konkursach oraz olimpiadach są podawane przez nauczyciela na bieżąco, w trakcie trwania semestru.

Uczeń może w trakcie odpowiedzi pisemnej korzystać z tablic wzorów i stałych w formie identycznej jak na maturze (http://www.cke.edu.pl/index.php?option=content&task=view&id=190) oraz z kalkulatora, z wyłączeniem kalkulatorów graficznych, telefonów komórkowych i innych urządzeń zapisujących informacje w swej pamięci. Prawo to przysługuje posiadaczowi wymienionych pomocy. Nie jest dopuszczalne przekazywanie sobie wymienionych pomocy w czasie trwania sprawdzianu. Oddawana do oceny praca powinna być samodzielna, czytelna i podpisana. Praca nie może być pisana kolorem czerwonym lub zielonym.

Uczeń , który uzyskał za sem. I ocenę niedostateczną jest zobowiązany zaliczyć obowiązujący materiał do końca kwietnia (w uzasadnionych przypadkach np. dłuższa nieobecność spowodowana chorobą do końca maja). Zaliczenia odbywają się na konsultacjach, które są realizowane w wymiarze 1h. tygodniowo.

Warunki uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej

1.Uczeń, który chce otrzymać wyższą niż przewidywana roczna ocena klasyfikacyjna powinien:

a) być obecny na wszystkich sprawdzianach lub terminowo je zaliczyć

b) mieć 90% frekwencji na zajęciach (wszystkie nieobecności na zajęciach muszą być usprawiedliwione).

2.Jeżeli uczeń spełnia powyższe warunki to może zdawać przed nauczycielem sprawdzian z wiadomości i umiejętności.

3.Sprawdzian ma formę pisemną i zadania przygotowane są na określoną ocenę zgodnie z podanymi wcześniej wymaganiami.

4.Ocena zostanie podwyższona, jeżeli uczeń spełnił przynajmniej 90 % wymagań określonych przez nauczyciela.